Znieczulenie do ciecia cesarskiego – Czesto zadawane pytania

Okolo jedno na czworo dzieci rodzi sie poprzez ciecie cesarskie. Dwie trzecie z tych zabiegów to operacje, które nie byly wczesniej planowane. Jezeli poród przez ciecie cesarskie zostal zaplanowany, zabieg taki nazywa sie planowym cieciem cesarskim (elective caesarean section). Poloznik (obstetrician) – lekarz, który wraz z poloznymi zajmuje sie opieka nad kobietami w ciazy i który przyjmuje poród – moze zalecic planowe ciecie cesarskie, jezeli uzna, iz poród silami natury móglby byc dla rodzacej trudny. Sytuacja, w której istnieja wskazania do porodu poprzez ciecie cesarskie moze byc na przyklad nieprawidlowe ulozenie plodu w pózniejszym okresie ciazy. W niektórych przypadkach poloznik moze zalecic ciecie cesarskie nagle, zazwyczaj juz po rozpoczeciu sie akcji porodowej. Mówimy wtedy o cieciu cesarskim w naglym wypadku (emergency caesarean section). Lekarz moze zalecic przeprowadzenie ciecia cesarskiego w naglym wypadku na przyklad wtedy, gdy akcja porodowa przebiega zbyt wolno, gdy stan dziecka ulega pogorszeniu lub tez gdy w gre wchodza oba te czynniki. Poloznik omówi z Toba powody, dla których poród powinien odbyc sie w drodze ciecia cesarskiego i najpierw uzyska Twoja zgode na taki zabieg.

Rodzaje znieczulenia mozna podzielic na dwa glówne typy. Pacjentka moze podczas zabiegu byc przytomna (gdy zastosowane zostalo znieczulenie miejscowe – regional anaesthetic) lub tez spac (w przypadku zastosowania znieczulenia ogólnego – general anaesthetic). Do ciecia cesarskiego podawane jest zazwyczaj znieczulenie miejscowe, podczas którego rodzaca ma znieczulona dolna czesc ciala, ale zachowuje swiadomosc. Takiego rodzaju znieczulenie jest zwykle bezpieczniejsze dla rodzacej i dziecka i umozliwia jej oraz jej partnerowi wspólne przezycie narodzin dziecka. Istnieja trzy rodzaje znieczulenia miejscowego: znieczulenie rdzeniowe (spinal), znieczulenie zewnatrzoponowe (epidural) oraz laczone znieczulenie rdzeniowo-zewnatrzoponowe (combined spinal epidural, w skrócie CSE).

Najczesciej stosowanym rodzajem znieczulenia jest znieczulenie rdzeniowe. Moze ono byc stosowane zarówno podczas planowych, jak i naglych zabiegów ciecia cesarskiego. Nerwy unerwiajace dolna czesc ciala znajduja sie w wypelnionej plynem blonie (tzw. oponie) wewnatrz kregoslupa. Aby podac srodek do znieczulenia miejscowego, anestezjolog wprowadzi do tej opony bardzo cienka igle. Tego rodzaju znieczulenie zaczyna dzialac bardzo szybko i wymaga niewielkiej dawki srodka znieczulajacego.

Znieczulenie zewnatrzoponowe polega na wprowadzeniu cienkiej plastikowej rurki (kaniuli) w poblize nerwów w kregoslupie i podawanie przez nia srodków znieczulajacych w miare potrzeby. Znieczulenie zewnatrzoponowe jest czesto stosowane do usmierzania bólów porodowych za pomoca lagodnych srodków do znieczulenia miejscowego. W razie koniecznosci przeprowadzenia ciecia cesarskiego anestezjolog moze uzupelnic znieczulenie zewnatrzoponowe, podajac silniejszy srodek do znieczulenia miejscowego. Przy miejscowym znieczuleniu zewnatrzoponowym konieczne jest podanie wiekszej dawki srodka niz w przypadku znieczulenia rdzeniowego; trzeba tez dluzej czekac, zanim zacznie ono dzialac.

Laczone znieczulenie rdzeniowo-zewnatrzoponowe to polaczenie dwóch powyzszych metod. Znieczulenie rdzeniowe zaczyna dzialac szybko, dzieki czemu pacjentka jest szybko gotowa do operacji. Kaniula do znieczulenia zewnatrzoponowego umozliwia zas podanie w razie potrzeby dodatkowej dawki srodka przeciwbólowego w czasie trwania zabiegu, a takze podawanie srodków usmierzajacych ból po jego zakonczeniu.

W przypadku znieczulenia ogólnego rodzaca nie zachowuje swiadomosci podczas wykonywania przez poloznika ciecia cesarskiego. Znieczulenie ogólne jest obecnie stosowane rzadziej niz kiedys. Moze ono byc jednak konieczne w niektórych naglych wypadkach, w których z jakichs wzgledów znieczulenie miejscowe nie moze byc w danej sytuacji zastosowane lub jezeli rodzaca nie chce byc podczas zabiegu przytomna.

Przed wyznaczonym terminem ciecia cesarskiego konieczna jest zazwyczaj dodatkowa wizyta w szpitalu. Podczas wizyty polozna pobierze krew, by oznaczyc poziom hemoglobiny (HB) celem sprawdzenia, czy nie wystepuje anemia oraz by oznaczyc grupe krwi na wypadek, gdyby po operacji konieczna byla transfuzja. Polozna pobierze takze wymazy skórne, aby sprawdzic, czy nie jestes zakazona opornym na metycyline szczepem gronkowca (MRSA). Sa to rutynowe badania. Wiele kobiet moze po badaniu isc do domu i do szpitala wrócic dopiero w dniu ciecia cesarskiego, ale czasem konieczne jest stawienie sie w szpitalu dzien wczesniej i zostanie tam na noc. Od poloznej otrzymasz srodek (tabletki) do przyjecia przed zabiegiem ciecia cesarskiego, który ma na celu zobojetnienie kwasów zoladkowych i pomoze zapobiec nudnosciom. Srodek ten przyjmuje sie wieczorem w dniu poprzedzajacym ciecie cesarskie oraz rano w dniu operacji. Przez okreslony czas przed zabiegiem nalezy tez unikac jedzenia i picia, co pomoze zapobiec nudnosciom podczas operacji i zminimalizowac ryzyko wystapienia komplikacji. Polozna udzieli Ci szczególowych informacji na ten temat.

Przed cieciem cesarskim powinien zbadac Cie anestezjolog. Badanie to ma na celu uzyskanie informacji na temat Twojego stanu zdrowia i przebytych chorób, a takze na temat wszelkich otrzymanych w przeszlosci znieczulen. Konieczne moze byc takze przeprowadzenie badania lub pobranie dodatkowych próbek do analizy. Anestezjolog omówi takze z Toba rodzaje znieczulenia, jakie mozesz otrzymac i odpowie na Twoje pytania.

W dniu ciecia cesarskiego polozna sprawdzi, czy przyjelas otrzymane od niej tabletki. Konieczne moze byc ogolenie linii bikini. Na Twój nadgarstek lub kostke zostanie zalozona opaska z imieniem i nazwiskiem, a polozna moze pomóc Ci zalozyc specjalne ciasne podkolanówki (tzw. TED stockings), obnizajace ryzyko powstawania skrzepów krwi w nogach. Do zalozenia otrzymasz specjalna koszule operacyjna. Osoba towarzyszaca Ci podczas porodu (birth partner) bedzie mogla byc z Toba podczas zabiegu, a polozna da jej specjalny ubiór do zalozenia na czas przebywania na sali operacyjnej.

Na sali operacyjnej pracuje wiele osób. 

• Obecna bedzie tam polozna, która pomaga zajmowac sie rodzaca i dzieckiem.
• Anestezjolog bedzie miec asystenta.
• Poloznikowi takze pomagac bedzie asystent oraz pielegniarka instrumentujaca do operacji.
• Na sali obecna bedzie tez inna pielegniarka, która odpowiedzialna bedzie za przynoszenie dodatkowego sprzetu. W operacji uczestniczyc bedzie wiec co najmniej siedmioro czlonków personelu.
• W razie potrzeby na sali obecny bedzie takze lekarz pediatra.

Na sali operacyjnej zostaniesz podlaczona do aparatury medycznej, która bedzie mierzyc Twoje cisnienie, czestosci akcji serca oraz poziom tlenu we krwi. Nie jest to procedura w zaden sposób bolesna. Anestezjolog wprowadzi do zyly na Twojej dloni lub ramieniu wenflon (cienka plastikowa rurke) i zalozy kroplówke, przez która podawane beda plyny. Nastepnie rozpocznie proces podawania znieczulenia.

Najpierw poprosi Cie o zajecie pozycji siedzacej lub polozenie sie na boku w taki sposób, by Twoje plecy byly wygiete. Nastepnie posmaruje lub spryska skóre na Twoich plecach plynem odkazajacym (towarzyszy temu uczucie zimna), a potem znajdzie odpowiedni punkt posrodku dolnej czesci pleców i poda Ci niewielka dawke srodka do znieczulenia miejscowego, aby znieczulic skóre w tym miejscu – mozesz poczuc uklucie. Nastepnie – w przypadku znieczulenia rdzeniowego – anestezjolog wprowadzi do kregoslupa cienka igle. Momentowi wklucia igly moze towarzyszyc uczucie laskotania wzdluz jednej z nóg, przypominajace delikatne porazenie pradem. Jezeli takie odczucie wystapi, nalezy o nim poinformowac anestezjologa, wazne jest jednak, by w czasie wykonywania przez niego naklucia pozostac calkowicie bez ruchu. Kiedy igla znajdzie sie we wlasciwym polozeniu anestezjolog wstrzyknie srodek do znieczulenia miejscowego oraz lek przeciwbólowy, a nastepnie usunie igle. Zabieg ten trwa zazwyczaj tylko kilka minut, ale moze potrwac dluzej, jezeli pojawia sie problemy ze znalezieniem wlasciwego miejsca do wykonania naklucia.

Do znieczulenia zewnatrzoponowego (lub laczonego znieczulenia rdzeniowo-zewnatrzoponowego) uzywana jest grubsza igla, aby mozliwe bylo umieszczenie za jej pomoca kaniuli (rurki zwanej takze cewnikiem) do przestrzeni otaczajacej nerwy w kregoslupie. Tak jak w przypadku znieczulenia rdzeniowego, moze temu towarzyszyc uczucie laskotania wzdluz jednej z nóg, przypominajace delikatne porazenie pradem. Wazne jest, by podczas wprowadzania przez anestezjologa cewnika pozostac bez ruchu, ale po jego wprowadzeniu i usunieciu igly mozna znów zaczac sie ruszac.

Kiedy srodek znieczulajacy zacznie dzialac, bedziesz miec wrazenie, ze Twoje nogi robia sie bardzo ciezkie i gorace. Mozesz takze zaczac odczuwac mrowienie. Dretwienie bedzie stopniowo ogarniac górna czesc Twojego ciala. Przed rozpoczeciem zabiegu anestezjolog sprawdzi, czy znieczulenie doszlo do polowy Twojej klatki piersiowej. Czasem konieczna jest zmiana pozycji, aby srodek znieczulajacy dzialal prawidlowo. Zespól pracujacy przy operacji bedzie mierzyc Ci cisnienie.

Gdy anestezjolog zakonczy procedure podawania znieczulenia rdzeniowego, zewnatrzoponowego lub laczonego znieczulenia rdzeniowo-zewnatrzoponowego, zostaniesz ulozona w pozycji lezacej na plecach i przechylona w lewo. Jezeli w którymkolwiek momencie zaczniesz odczuwac mdlosci, powiedz o tym anestezjologowi. Nudnosci sa czesto spowodowane spadkiem cisnienia krwi. Anestezjolog poda Ci srodek, który pomoze temu zapobiec. W czasie oczekiwania na pelne dzialanie znieczulenia polozna zalozy cewnik – cienka plastikowa rurke wprowadzana do pecherza celem odprowadzania moczu podczas operacji. Nie powinno to powodowac dyskomfortu. Cewnik wyjmowany jest zazwyczaj w momencie, kiedy pacjentka moze znów chodzic i po co najmniej 12 godzinach od podania ostatniej dodatkowej dawki srodka znieczulajacego (tzw. top-up dose – dawki leku do znieczulenia rdzeniowego lub zewnatrzoponowego majacej na celu podtrzymanie efektów podanego znieczulenia). Dzieki temu nie bedziesz musiala martwic sie o sposób korzystania z toalety. Zanim operacja sie rozpocznie, polozna sprawdzi czestosci akcji serca dziecka.

Jezeli do zabiegu ciecia cesarskiego podawane jest znieczulenie miejscowe, osoba towarzyszaca rodzacej podczas porodu moze przebywac z nia na sali operacyjnej. Zostanie poproszona o zajecie miejsca siedzacego i unikanie pewnych czesci sali, co ma na celu obnizenie ryzyka zanieczyszczenia sterylnych instrumentów chirurgicznych uzywanych do operacji. Jezeli zabieg ma natomiast zostac przeprowadzony w znieczuleniu ogólnym, osoba towarzyszaca podczas porodu zostanie poproszona o poczekanie innym pomieszczeniu.

Tuz przed rozpoczeciem operacji jeden z czlonków personelu operacyjnego poprosi Cie o potwierdzenie swojego imienia i nazwiska, daty urodzenia oraz numeru szpitalnego, aby miec pewnosc, ze operowana jest wlasciwa osoba.

Dolna czesc Twojego ciala i miejsce operacji zostanie zasloniete parawanem – Ty i Twój partner nie bedziecie jej widziec. Anestezjolog bedzie przez caly czas przy Tobie. W tle mozesz slyszec rózne odglosy przygotowan do operacji – poloznicy podczas operacji pracuja z zespolem poloznych i personelem obslugujacym sale operacyjna. Skóra nacinana jest zazwyczaj ponizej linii bikini. Gdy zabieg sie rozpocznie, slychac bedzie odglosy czynnosci wykonywanych za pomoca instrumentów medycznych oraz odsysania plynów z przestrzeni wokól dziecka.

Podczas zabiegu mozesz czuc ciagniecie i nacisk, ale nie powinnas odczuwac bólu. Niektóre kobiety mówia, ze mialy wrazenie, jak gdyby „ktos myl w ich brzuchu naczynia”. Anestezjolog bedzie z Toba rozmawial w trakcie operacji, a w razie potrzeby moze podac Ci wieksza dawke srodków przeciwbólowych. Zdarza sie, ze konieczne jest podanie znieczulenia ogólnego, ale takie przypadki sa rzadkie.

Od momentu rozpoczecia zabiegu do momentu narodzin dziecka uplywa zazwyczaj ok. 10 minut. Do zakonczenia operacji poloznik potrzebuje zazwyczaj jeszcze pól godziny. Poniewaz jednak kazde ciecie cesarskie jest inne, zabieg moze trwac dluzej.

Zaraz po narodzinach dziecko zostanie osuszone i zbadane przez polozna. Moze jej w tym towarzyszyc pediatra. Nastepnie – o ile tylko polozna i pediatra beda miec pewnosc, ze stan dziecka jest dobry – matka i jej partner moga wziac dziecko na rece, a w niektórych przypadkach mozliwy jest nawet bezposredni kontakt skóra do skóry.

Przed rozpoczeciem operacji do kroplówki podawany jest antybiotyk, co ma na celu zmniejszenie ryzyka infekcji. Po porodzie do kroplówki podany zostanie lek (oksytocyna) majacy na celu wzmocnienie macicy i zmniejszenie ilosci traconej krwi. Jezeli wystapia u Ciebie mdlosci, mozesz otrzymac srodek pomagajacy zapobiec nudnosciom i wymiotom. Jezeli bedziesz odczuwac wszelkiego rodzaju dyskomfort, anestezjolog moze podac Ci dodatkowa dawke leków, aby temu zapobiec. Czasem koniecznej jest podanie znieczulenia ogólnego. Po zakonczeniu operacji podany Ci moze zostac doodbytniczo czopek przeciwzapalny, co pomoze zmniejszy ból odczuwany po zakonczeniu dzialania znieczulenia.

Po zakonczeniu operacji zostaniesz przewieziona na sale pooperacyjna, gdzie nadal monitorowane bedzie cisnienie Twojej krwi. Zasadniczo, Twój partner i dziecko beda tam razem z Toba. Dziecko zostanie zwazone (jezeli nie zostalo to uczynione wczesniej na sali operacyjnej), po czym bedziesz mogla rozpoczac karmienie piersia (jezeli planujesz taki rodzaj karmienia). Podczas Twojego pobytu na sali pooperacyjnej skutki znieczulenia zaczna powoli ustepowac – moze towarzyszyc temu uczucie laskotania lub swedzenia. W ciagu kilku godzin powinnas znów móc poruszac nogami.

Istnieja pewne powody, dla których konieczne jest podanie znieczulenia ogólnego. Ponizej podajemy niektóre z nich.

• W przypadku kobiet cierpiacych na zaburzenia krzepniecia krwi lepiej nie stosowac znieczulenia rdzeniowego ani zewnatrzoponowego.
• Jezeli koniecznosc przeprowadzenia ciecia cesarskiego zachodzi nagle, moze nie byc czasu na czekanie na rozpoczecie dzialania znieczulenia rdzeniowego lub zewnatrzoponowego.
• Nieprawidlowosci w budowie pleców pacjentki moga sprawic, ze podanie srodka do znieczulenia miejscowego byloby bardzo trudne lub niemozliwe.Sporadycznie moze nie byc mozliwe wprowadzenie igly lub kaniuli do podania znieczulenia rdzeniowego lub zewnatrzoponowego badz tez podane znieczulenie moze nie dzialac tak, jak powinno.

Jezeli zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym, partner rodzacej nie moze niestety przebywac na sali operacyjnej. Moze on jednak czekac w poblizu i zobaczyc dziecko zaraz po jego narodzinach.

Wiekszosc czynnosci przygotowawczych do znieczulenia ogólnego jest podobna do przygotowan do znieczulenia miejscowego. Na sali operacyjnej zostaniesz podlaczona do aparatury medycznej, która bedzie mierzyc Twoje cisnienie krwi, czestosci akcji serca oraz poziom tlenu we krwi. Nie jest to procedura w zaden sposób bolesna. Anestezjolog wprowadzi do zyly na Twojej dloni lub ramieniu wenflon (cienka plastikowa rurke) i zalozy kroplówke, przez która podawane beda plyny. Anestezjolog rozpocznie nastepnie proces podawania znieczulenia. Zostaniesz poproszona o polozenie sie na stole operacyjnym i przechylenie sie w lewo.

Otrzymasz do wypicia lek zobojetniajacy kwasy zoladkowe (antacid), a przed rozpoczeciem znieczulenia ogólnego polozna moze zalozyc Ci cewnik do pecherza.

Anestezjolog poda Ci tlen za pomoca ciasno przylegajacej do twarzy maski oddechowej, przez która bedziesz przez kilka minut oddychac. Kiedy poloznik i wszyscy czlonkowie zespolu beda gotowi, anestezjolog przez kroplówke podaje srodek znieczulajacy, po którym zasniesz. Gdy bedziesz zasypiac, asystent anestezjologa nacisnie lekko Twoja szyje. Ma to zapobiec przedostawaniu sie kwasów zoladkowych do pluc. Srodek znieczulajacy zaczyna dzialac bardzo szybko.

Gdy bedziesz spac, anestezjolog wprowadzi do Twojej tchawicy rurke intubacyjna, przez która bedzie prowadzony sztuczny oddech (czynnosc oddychania przejmie za Ciebie specjalny aparat) oraz zapobiegajaca przedostawaniu sie kwasów zoladkowych do pluc. Anestezjolog bedzie nadal podawac srodek znieczulajacy, aby poloznik mógl bezpiecznie wydobyc dziecko. Ty nie bedziesz jednak niczego swiadoma. Poloznik lub anestezjolog poda Ci dawke srodka do znieczulenia miejscowego, co pomoze usmierzyc ból po operacji. Po zakonczeniu zabiegu podany Ci moze zostac (doodbytniczo) czopek, który pomoze zmniejszyc ból odczuwany po wybudzeniu sie ze znieczulenia.

Po przebudzeniu mozesz miec obolale gardlo (z powodu rurki intubacyjnej) i czuc dyskomfort po operacji. Jezeli bedziesz odczuwac ból, otrzymasz dodatkowa dawke srodków przeciwbólowych. Mozesz takze byc senna i byc moze przez jakis czas odczuwac bedziesz mdlosci, ale stan ten powinien szybko minac. Zostaniesz przewieziona do sali pooperacyjnej, gdzie zobaczysz swoje dziecko i partnera. Jezeli dziecko po urodzeniu potrzebowalo opieki ze strony zespolu ds. opieki neonatologicznej, moglo ono zostac przewiezione na oddzial noworodkowy, gdzie otrzyma dodatkowa opieke. Jak tylko poczujesz sie na silach, bedziesz mogla je odwiedzic na oddziale noworodkowym.

O cieciu cesarskim w naglym wypadku mówimy wtedy, kiedy nie zostalo ono zaplanowane z wyprzedzeniem dluzszym niz jeden lub dwa dni. O tym, jak nagly jest to zabieg, moga decydowac rózne czynniki. W mniej pilnych przypadkach operacja ta moze przebiegac w sposób bardzo zblizony do planowego ciecia cesarskiego. W pewnych sytuacjach ciecie cesarskie musi byc jednak wykonane bardzo szybko – na przyklad w ciagu godziny od podjecia decyzji lub, w rzadkich przypadkach, tak szybko, jak tylko bedzie to mozliwe. Najczestsza przyczyna bardzo naglych zabiegów ciecia cesarskiego jest nagly spadek czestosci akcji serca dziecka (co okresla sie czasem mianem dystresu plodowego – fetal distress).

Ciecie cesarskie w naglym wypadku nie zawsze musi byc przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym. Jezeli rodzaca otrzymala wczesniej znieczulenie zewnatrzoponowe jako srodek do usmierzenia bólów porodowych i znieczulenie to dziala prawidlowo, anestezjolog moze spróbowac podac za posrednictwem kaniuli do znieczulenia zewnatrzoponowego wystarczajaca ilosc srodka znieczulajacego, aby mozliwe bylo przeprowadzenie ciecia cesarskiego. Anestezjolog poda srodek znieczulajacy miejscowo, aby blokada czucia bólu byla wystarczajaco silna na przeprowadzenie zabiegu. Inna mozliwa opcja jest podanie znieczulenia rdzeniowego.

Anestezjolog bedzie musial ocenic, czy jest wystarczajaco duzo czasu na uzupelnienie znieczulenia zewnatrzoponowego, czy tez nalezy raczej podac znieczulenie rdzeniowe (jezeli znieczulenie zewnatrzoponowe nie zostalo wczesniej podane lub jezeli zostalo ono podane, ale nie znosi bólu w wystarczajacy sposób). Jezeli nie ma wystarczajaco duzo czasu na czekanie na rozpoczecie dzialania tego znieczulenia, konieczne bedzie podanie znieczulenia ogólnego. Jezeli rodzaca poinformowala wczesniej anestezjologa, ze wolalaby do zabiegu otrzymac znieczulenie miejscowe, prawdopodobienstwo koniecznosci podania znieczulenia ogólnego jest w przypadku wiekszosci kobiet bardzo niskie. Tylko okolo jednego na dziesiec zabiegów ciecia cesarskiego wykonywanych jest bardzo nagle.

Czasem, kiedy konieczny jest bardzo duzy pospiech, zespól medyczny nie bedzie miec czasu na pelne wyjasnienie Tobie i osobie towarzyszacej Ci podczas porodu tego, co sie dzieje. Podczas zabiegu Twój partner byc moze bedzie musial zaczekac na sali porodowej. Moze Cie to zaniepokoic lub zdenerwowac. Wazne jednak, bys pamietala, ze personel zawsze rozmawia z rodzaca po zabiegu i wyjasnia jej, co sie wydarzylo i dlaczego.

Istnieje kilka sposobów usmierzania bólu po cieciu cesarskim.

Po zakonczeniu operacji podany Ci moze zostac (doodbytniczo) czopek, który pomoze zmniejszyc ból odczuwany po zakonczeniu dzialania znieczulenia. Jezeli do zabiegu otrzymalas znieczulenie miejscowe, srodki przeciwbólowe podane wraz ze znieczuleniem rdzeniowym lub zewnatrzoponowym powinny dzialac jeszcze przez kilka godzin. W niektórych szpitalach zespól nie usuwa kaniuli do podawania znieczulenia zewnatrzoponowego, co umozliwia podanie dodatkowej dawki leków w pózniejszym okresie. Jezeli otrzymalas znieczulenie ogólne, moze zostac Ci podane znieczulenie miejscowe, aby wylaczyc pewne nerwy podbrzusza, a takze zastrzyk morfiny lub podobnego leku przeciwbólowego. W niektórych szpitalach kobiety otrzymuja kroplówke z morfina lub podobnym lekiem. Mozesz sama regulowac dawke leku przeciwbólowego, jaka otrzymujesz. Okresla sie to mianem samodzielnie kontrolowanego znieczulenia (patient-controlled analgesia, PCA).

Polozna poda Ci srodki przeciwbólowe w tabletkach, np. diclofenac lub ibuprofen, paracetamol lub oramorph. Najlepiej jest regularnie przyjmowac leki przeciwbólowe wtedy, gdy sa one oferowane przez lekarza lub pielegniarki, a nie czekac, az ból stanie sie zbyt silny. Srodki te moga powodowac sennosc. W przypadku kobiet karmiacych piersia przyjmowane przez nie leki przeciwbólowe moga miec wplyw na dziecko, które równiez moze byc nieco senne.

• Sa one zazwyczaj bezpieczniejsze dla rodzacej i jej dziecka.
• Umozliwiaja one rodzacej i jej partnerowi uczestniczenie w narodzinach dziecka.
• Powoduja mniejsza sennosc po zabiegu.
• Rodzaca moze rozpoczac karmienie i wziac dziecko na rece tak szybko, jak to tylko mozliwe.
• Zapewniaja one zazwyczaj skuteczna metode usmierzania bólu po zabiegu.
• Przy tego rodzaju znieczuleniu dziecko jest zazwyczaj po porodzie bardziej czujne i swiadome otoczenia.
• Nizsze jest ryzyko wystapienia pooperacyjnych nudnosci i wymiotów.

• Srodki do znieczulenia rdzeniowego i zewnatrzoponowego moga powodowac obnizenie cisnienia krwi, choc mozna temu latwo zapobiec, stosujac odpowiednie leki.
• Na dzialanie tych srodków trzeba zwykle czekac dluzej, co oznacza, ze przygotowanie rodzacej do zabiegu zajmuje wiecej czasu niz ma to miejsce w przypadku znieczulenia ogólnego. Srodki te moga czasem powodowac uczucie roztrzesienia.
• W rzadkich przypadkach srodki do znieczulenia rdzeniowego i zewnatrzoponowego moga nie wylaczac czucia wystarczajaco dobrze i anestezjolog moze byc zmuszony podac znieczulenie ogólne.
• U pacjentki moze wystapic tkliwy uciskowo punkt na plecach w miejscu wklucia igly.
• Moze dojsc do wystapienia popunkcyjnego bólu glowy (zob. czesc poswiecona zagrozeniom i skutkom ubocznym zwiazanym ze znieczuleniem miejscowym do ciecia cesarskiego ponizej).

Zagrozenia zwiazane ze znieczuleniem miejscowym opisano w ponizszej tabeli. Informacje te pochodza z dostepnych publikacji. Liczby podane w tabeli to dane szacunkowe, które moga byc rózne w zaleznosci od szpitala.

Zagrozenia i skutki uboczne znieczulenia ogólnego

Nie do wszystkich z tych zagrozen i skutków ubocznych dostepne sa dokladne dane. Dane te to dane szacunkowe i moga byc rózne w zaleznosci od szpitala. Wszelkie pytania nalezy kierowac do anestezjologa.

Na podstawie ogólnokrajowego badania ustalono, ze stosowanie znieczulenia miejscowego u rodzacych kobiet niesie ze soba nizsze ryzyko trwalych urazów niz ma to miejsce w przypadku innych grup pacjentów [Cook TM, Counsell D, Wildsmith JAW. Major complications of central neuraxial block: report on the third National Audit Project of the Royal College of Anaesthetists. British Journal of Anaesthesia 2009; 102: 179-190]

Wiecej informacji na temat róznych srodków znieczulajacych i zwiazanych z nimi zagrozen mozna znalezc na stronie stowarzyszenia anestezjologów Royal College of Anaesthetists pod adresem www.youranaesthetic.info lub na stronie stowarzyszenia OAA pod adresem www.oaaformothers.info.

Blizsze informacje na temat standardów opieki podczas ciecia cesarskiego znajduja sie w publikacji: Caesarean section: Clinical Guideline (National Collaborating Centre for Women’s and Children’s Health; opracowanej na zlecenie National Institute for Clinical Excellence. London: Royal College of Obstetricians & Gynaecologists Press, 2004).

Niniejszy dokument zostal opracowany przez podkomitet ds. informacji dla matek (Information for Mothers Subcommittee) stowarzyszenia anestezjologów polozniczych Obstetric Anaesthetists’ Association.

W sklad podkomitetu wchodza nastepujace osoby:
dr Makani Purva (przewodniczaca)
dr Ian Wrench (sekretarz)
dr Mary Mushambi (specjalista anestezjolog)
dr Claire Candelier (przedstawiciel Royal College of Obstetricians and Gynaecologists)
Gail Johnson (przedstawiciel Royal College of Midwives)
dr Hilary Swales (specjalista anestezjolog)
dr Sarah Griffiths (asystent anestezjologa, przygotowujaca sie do specjalizacji)
Smriti Singh (czlonek niebedacy specjalista)
Rachel Bingham (czlonek niebedacy specjalista)

Dolozylismy wszelkich staran, by wszystkie broszury i ich tlumaczenia zostaly opracowane rzetelnie, a informacje w nich zawarte byly poprawne w momencie opracowywania tych materialów.

Pragniemy podziekowac poprzedniemu podkomitetowi za prace wlozona w opracowanie wczesniejszych wersji tego dokumentu.

Sekretariat OAA:
Telefon: +44 (0) 020 8741 1311
E-mail: secretariat@oaa-anaes.ac.uk
Strona internetowa: www.labourpains.org

• Holdcroft A, Gibberd FB, Hargrove RL, Hawkins DF, Dellaportas CI. Neurological complications associated with pregnancy. British Journal of Anaesthesia 1995 – rozdzial 75, str. 522–526.
• Jenkins K, Baker AB. Consent and anaesthetic risk. Anaesthesia 2003 – rozdzial 58, str. 962-984.
• Jenkins JG, Khan MM. Anaesthesia for Caesarean section: a survey in a UK region from 1992 to 2002. Anaesthesia 2003 – rozdzial 58, str. 1114-1118.
• Jenkins JG. Some immediate serious complications of obstetric epidural analgesia and anaesthesia: a prospective study of 145,550 epidurals. International Journal of Obstetric Anesthesia 2005 – rozdzial 14, str. 37–42.
• Reynolds F. Infection a complication of neuraxial blockade. International Journal of Obstetric Anesthesia 2005 – rozdzial 14, str. 183-188.
• Ruppen W, Derry S, McQuay H, Moore RA. Incidence of epidural hematoma, infection, and neurologic injury in obstetric patients with epidural analgesia/anesthesia. Anesthesiology 2006 – rozdzial 105, str. 394-399.
• Cook TM, Counsell D, Wildsmith JAW. Major complications of central neuraxial block: report on the third National Audit Project of the Royal College of Anaesthetists. British Journal of Anaesthesia 2009; 102: 179-190
• Pandit JJ, Cook TM. The 5th National Audit Project of the Royal College of Anaesthetists and The Association of Anaesthetists of Great Britain and Ireland. Accidental Awareness during General Anaesthesia in the United Kingdom and eland. September 2014.
• Soltanifar S, Tunstill S, Bhardwaj M, Russell R. The incidence of postoperative morbidity following general anaesthesia for caesarean section. IJOA. 2011;20(4) 365.
• Morgan BM , Aulakh JM , Barker JP et al . Anesthetic morbidity following cesarean section under epidural or general anesthesia. 1984;1:328-30.
• The Royal College of Anaesthetists. Anaesthesia explained. Information for patients, relatives and friends. RCoA 2008. 3rd edition. www.rcoa.ac.uk/patientinfo.